Eski Irak Başbakanı Nuri el-Maliki liderliğindeki koalisyondan yapılan yazılı açıklamada, Irak merkezi hükümetinin halihazırda geçici olması dolayısıyla Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) veya başka bir tarafla özellikle petrol ve bütçe konusunda anlaşma yapma yetkisine sahip olmadığı vurgulandı.
İstifa eden Adil Abdulmehdi başbakanlığındaki mevcut hükümetin sadece devlet işlerinin yürütülmesi yetkisinin olduğuna dikkat çekilen açıklamada, yeni bir başbakan seçildikten sonra söz konusu anlaşmaların yapılabileceği belirtildi.
Irak’ta 1 Ekim’den bu yana başkent Bağdat olmak üzere ülkenin güney vilayetlerinde devam eden gösterilerde 400’ün üzerinde göstericinin hayatını kaybetmesi, hükümet üzerinde baskının artması ve Irak’taki en büyük dini merci Ali es-Sistani’nin meclise yaptığı seçim çağrısı üzerine Başbakan Abdulmehdi, 29 Kasım’da istifa etmişti.
– İstifanın ardından yapılan anlaşma tartışmalara neden oldu
Bağdat ve Erbil arasındaki bütçe ve petrol görüşmeleri, Abdulmehdi istifa etmeden önce başlayan bir süreç ancak nihai anlaşmanın, Abdulmehdi’nin istifasının ardından yapılması tartışmalara yol açtı.
IKBY Başbakanlık ofisinden dün yapılan açıklamada, Irak’ın 2020 yılındaki bütçe payı konusunda merkezi yönetim ile nihai anlaşma sağlandığı bildirilmişti.
Irak Petrol Bakanı Samir el-Gadban nihai anlaşmadan bir hafta önce yaptığı açıklamada, Ocak 2020’den itibaren IKBY’nin kendi kuyularından çıkardığı günlük 250 bin varil petrolün gelirini, Irak Devlet Petrol Pazarlama Şirketine (SOMO) teslim edeceğini, bunun karşılığında da yıllık bütçesini alacağını kaydetmişti.
– Bağdat ile Erbil arasındaki bütçe-petrol anlaşmazlığı
Her iki taraf arasındaki anlaşmazlık, IKBY’nin Ocak 2014’ten itibaren Irak merkezi hükümetinden bağımsız bir şekilde petrol ihraç etmesi ve dönemin Başbakanı Maliki’nin IKBY’nin anayasal hakkı olan bütçesini kesmesiyle başladı.
2014’te terör örgütü DEAŞ’ın ortaya çıkması ve petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüşle zor günler geçiren Erbil yönetiminin, 25 Eylül 2017’de düzenlediği gayrimeşru referandum nedeniyle Bağdat ile arası daha da açıldı.
Yaklaşık 5 yıldır çözüme kavuşamayan Bağdat-Erbil hattındaki sorunlar, istifa eden Başbakan Adil Abdulmehdi’nin döneminde yumuşama sürecine girmişti.
