Trump ile İran Cumhurbaşkanı Ruhani arasında gelişmeler yaşanıyor. Tahran yönetimi, ABD’nin tarafların masaya oturması karşılığında tüm yaptırımları kaldırmayı teklif ettiğini duyurdu. Cumhurbaşkanı Ruhani, müzakereler için önce yaptırımların iptalini şart koştuklarını söyledi. ABD lideri Trump ise, İran’ın kendisinden buluşma karşılığında yaptırımların kaldırılmasını istediğini ancak bunu kabul etmediğini duyurdu.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Washington’dan kendilerine gelen yeni teklifi açıkladı. Ruhani’nin verdiği bilgiye göre, ABD görüşmelerin yeniden başlaması karşılığında tüm yaptırımları kaldırmayı önerdi.
New York’taki BM Genel Kurulu görüşmelerinin ardından ülkesine dönen Ruhani, başkent Tahran’daki gazetecilerin karşısına çıktı.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Fransa lideri Emmanuel Macron’un müzakerelerin yapılması konusunda ısrar ettiğini ve müzakerelere başlanması halinde ABD’lilerin yaptırımları kaldıracağını bildirdiğini aktaran Ruhani, şöyle konuştu:
“AB ülkelerinin liderlerine adil ve özgür bir ortamda gerçekleşmesi şartıyla müzakerelere hazır olduğumuzu bildirdim. ‘Müzakerelere ve P5 1 toplantısına ne zaman hazırsınız?’ diye soruyorlardı, ben de ‘Ortamı hazırlayın 1 saat sonra P5 1 toplantısı için hazırız’ dedim.
Amerikalılar AB liderleri üzerinden müzakerelerin olması halinde tüm yaptırımların kaldırılacağı yönünde mesaj gönderdi ancak yöntemi kabul etmedik. Yaptırım şartlarında ve baskı altında yapılacak müzakerelerin sonucunun ne olacağını kimse öngöremez.”
İran’ın müzakerelerden korkmadığını ve kaçmadığını, buna karşılık ABD’nin ise müzakerelere engel olduğunu savunan Ruhani, görüşmelerin başlaması için yaptırımların kaldırılmasını şart koştu:
“İran müzakerelerden korkmuyor ve kaçmıyor. Sorunun çözülmesini istemeyen ve müzakerelere engel olan taraf ABD’dir.”
TRUMP YANIT VERDİ
ABD Başkanı Donald Trump ise, dakikalar sonra Twitter hesabından İran’ın kendisiyle buluşmak istediğini ve bunun karşılığında yaptırımların askıya alınmasını talep ettiklerini söyledi. Trump, “Elbette, ‘hayır’ dedim” ifadesini kullandı.
Başkan Donald Trump’ın nükleer anlaşmadan çekilmesiyle ABD ve İran arasında son aylarda gerilim hayli yüksek.
Tarihi nükleer anlaşma, İran ile P5+1 ülkeleri arasında 2015 yılında imzalandı. ABD, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ve Almanya’nın taraf olduğu anlaşma, İran’ın uranyum zenginleştirme programını kısıtlaması karşılığında ülkeye uygulanan yaptırımların kademeli olarak kaldırılmasını öngörüyordu.
Ancak Donald Trump’ın ABD Başkanı seçilmesiyle rüzgar tersine döndü. Orta Doğu’da koşulsuz şekilde İsrail’i destekleyen Trump, geçen yıl anlaşmadan çekildi.
Ayrıca 2018’in sonlarında İran’a karşı yeni yaptırımlar açıkladı. Donald Trump, petrolün yanı sıra İran’ın en büyük ihracat gelir kaynağı olan demir-çelik, alüminyum ve bakır sektörlerini de kapsayan yeni yaptırımları ise Mayıs ayı başında devreye soktu.
Tahran yönetimi de anlaşmadan kısmen çekildiğini ilan etti, zenginleştirilmiş uranyum seviyesini artırdı.
Tüm bunlar olurken, taraflar savaşın eşiğine kadar geldi. Dünyanın en önemli enerji güzergahı Basra Körfezi’nde bazı petrol tankerlerinde patlamalar oldu. ABD ve Ortadoğu’daki müttefikleri, patlamalardan İran’ı sorumlu tuttu.
İran’ın bir ABD insansız hava aracını füzeyle vurması ise, şimşek yüklü bulutların çarpışmasına yol açtı. Donald Trump, İran’a saldırı emri verdiğini ve 10 dakika kala söz konusu saldırıyı iptal ettiğini söyledi.
Pentagon, uçak gemisi USS Abraham Lincoln ve diğer savaş gemilerini Mayıs ayında Ortadoğu’ya gönderdi. Washington, ayrıca bölgeye Patriot füze savunma sistemi bataryası da konuşlandırdı.
